Ян Неруда

Ян Неруда
чэшск.: Jan Neruda
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	англ.: Jan Nepomuk Neruda
Псеўданімы	Janko Hovora
Дата нараджэння	9 ліпеня 1834(1834-07-09)[…]
Месца нараджэння	Прага, Каралеўства Багемія, Землі багемскай кароны, Аўстрыйская імперыя[…]
Дата смерці	22 жніўня 1891(1891-08-22)[…] (57 гадоў)
Месца смерці	Прага, Каралеўства Багемія, Цыслейтанія, Аўстра-Венгрыя[…]
Пахаванне	Вышаградскія могілкі
Грамадзянства	Аўстрыйская імперыя
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, паэт, журналіст, перакладчык, крытык, тэатральны крытык, драматург, драматург, літаратурны крытык
Мова твораў	нямецкая
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ян Непамук Не́руда (чэшск.: Jan Nepomuk Neruda; 9 ліпеня 1834 — 22 жніўня 1891) — чэшскі пісьменнік, паэт і журналіст, найбуйнейшы ў Чэхіі прадстаўнік крытычнага рэалізму.

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1834 годзе ў Празе ў сям’і гандляра. Вывучаў права і філасофію ў Карлавым універсітэце ў Празе. Пасля вучобы працаваў выкладчыкам, а ў 1860 годзе стаў журналістам мясцовай газеты. Неруда падтрымліваў блізкія адносіны з пісьменніцай Каралінай Светлай, але так ніколі і ажаніўся.

Ян Неруда памёр 22 жніўня 1891 года і быў пахаваны на Вышаградскіх могілках у Празе. Яго імем названа адна з вуліц Прагі.

Творчасць

У аснове яго творчасці — перакананні ў прагрэс чалавецтва, што бяруць свае вытокі ў гегельянстве, багацці і пільнасці жыццёвых назіранняў, разнастайным эмацыянальным рэагаванні на іх. Першы паэтычны зборнік «Могільнікавыя кветкі» (1857). Грамадзянская, філасофская і інтымная лірыка Неруды (зборнікі «Кнігі вершаў», 1868; «Касмічныя песні», 1878; «Балады і рамансы», 1883; «Песні перадвелікоднай пятніцы», 1896) адметная арганічным спалучэннем лёсу паэта і радзімы, дасканаласцю і натуральнай прастатой. Як празаік выступіў у жанры сацыяльна-бытавога апавядання (зборнікі «Арабескі», 1864; «Розныя людзі», 1871). Аўтар цыкла «Маластранскія аповесці» (1878), падарожных нарысаў (кнігі «Парыжскія карцінкі», 1863; «Блізкія вандроўкі», 1877), артыкулаў і фельетонаў пра музыку і мастацтва, падзеі грамадскага і культурнага жыцця Чэхіі і іншых краін.

Аказаў уплыў на Яраслава Гашака, Карала Чапека, Францішка Лангера, Карала Полачка. Быў знаёмы з украінскай і рускай пісьменніцай і перакладчыкам Марко Ваўчком.

Пераклады

Творы Неруды перакладзены на рускую, польскую, украінскую, іспанскую, англійскую, кітайскую мовы. На беларускую мову яго перакладаў Аляксей Зарыцкі. У Чэхіі эпітэт «нерудаўскі» служыць вышэйшай пахвалой для паэта.

Выбраныя працы

• 1857 — «Могілкавыя кветкі» (Hřbitovní kvítí)
• 1867 — «Кнігі вершаў» (Knihy veršů)
• 1877 — «Маластранскія аповесці» (Povídky malostranské)
• 1878 — «Касмічныя песні» (Písně kosmické)
• 1883 — «Простыя матывы» (Prosté motivy)
• 1896 — «Песні Вялікай пятніцы» (Zpěvy páteční)

Цікавыя факты

• Пабла Неруда ўзяў сябе псеўданім у гонар Яна Неруды.

Літаратура

• Неруда Ян. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Неруда